Η πόλη του Ηρακλείου αποτελεί τη μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης και την τέταρτη, σε πληθυσμό, πόλη της χώρας. Χτισμένη στη βόρεια ακτή του νησιού με θέα το Κρητικό Πέλαγος.

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ο Δίας, ο πατέρας των θεών, έφερε την όμορφη νεαρή παρθένα Ευρώπη με την οποία ήταν ερωτευμένος στην Κρήτη. Η ρομαντική τους συνεύρεση απέδωσε το γιο τους, το Μίνωα, του οποίου το όνομα δανείστηκε από όλους τους βασιλιάδες της Κρήτης, καθώς και τον ιστορικό της πολιτισμό. Κατά τη διάρκεια των Μινωϊκών χρόνων το Ηράκλειο – σύμφωνα με τα ιστορικά ντοκουμέντα – ήταν πιθανότατα το λιμάνι της Κνωσού, το λίκνο του Μινωικού πολιτισμού (2000-1450 π.Χ.). Αναφορές στο Ηράκλειο έχουν γίνει από αρχαίους ιστορικούς, όπως ο Στράβων, ο οποίος στα κείμενά του τον 1ο μ.Χ. αιώνα αναφέρεται στο λιμάνι της Κνωσού ως το Ηράκλειον, προφανώς ονομασμένο έτσι προς τιμήν του Ηρακλή, ο οποίος ήρθε στην Κρήτη να σκοτώσει τον άγριο ταύρο και να ολοκληρώσει τον έβδομο από του δώδεκα άθλους του. Κατά τον 9ο μ.Χ. αιώνα οι Άραβες κατέλαβαν την Κρήτη και ίδρυσαν στη θέση του Ηρακλείου μια νέα πόλη που ονόμασαν Rabdh al Khandak (μτφρ: Κάστρο του χάνδακος). Τον 10ο αιώνα οι Βυζαντινοί ανέκτησαν τον έλεγχο του νησιού και κατάφεραν να το ελέγξουν μέχρι την αρχή του 13ου αιώνα. Κατά τη διάρκεια το0υ 14ου αιώνα, η πόλη έπεσε στα χέρια των Βενετών.

Η Ενετική περίοδος διήρκεσε τεσσερισήμισι αιώνες και ήταν η περίοδος μεγάλης προόδου για την πόλη σε ότι αφορά την ανάπτυξη σε τομείς, όπως το εμπόριο, η αρχιτεκτονική, η λογοτεχνία και η τέχνη γενικότερα. Ο παγκόσμιας εμβέλειας ζωγράφος Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco) γεννήθηκε στο Ηράκλειο όπου και εργάστηκε αρχικά. Πολλά Ενετικά μνημεία στέκουν ολοζώντανα στο Ηράκλειο και θυμίζουν επίμονα το παρελθόν, όπως τα παλαιά Ενετικά τείχη τα οποία περιβάλλουν το παλαιό μέρος της πόλης, το φρούριο στο λιμάνι της πόλης (Κούλες), η Λότζια, η κρήνη του Μοροζίνη. Μετά την πολιορκία της πόλης του Ηρακλείου από τους Τούρκους (η οποία άρχισε το 1648 και διήρκεσε για 25 χρόνια) οι Βενετοί αναγκάστηκαν να παραδώσουν την πόλη στους Τούρκους. Οι Κρητικοί επαναστάτησαν ενάντια στους Οθωμανούς Τούρκους πολλές φορές, όπως το 1770, το 1821, το 1866 και το 1895. Χρονιά – σταθμός για την Κρητική Επανάσταση θεωρείται το 1878, όπου τον Οκτώβριο εκείνης της χρονιάς η Τουρκία, μετά από υπόδειξη της Αγγλίας, δέχθηκε να υπογράψει τη Σύμβαση της Χαλέπας (προάστιο της πόλης των Χανίων) η οποία παραχωρούσε στην Κρήτη ημιαυτονομία. Το 1898 το νησί της Κρήτης ανέκτησε πλήρως την αυτονομία του από την Οθωμανική αυτοκρατορία και το 1912 ενώθηκε με την Ελλάδα.

Στο σήμερα, το Ηράκλειο φημίζεται για το παλάτι της Κνωσού για χάρη του οποίου καταφθάνουν εκατομμύρια άνθρωποι από όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Επίσης το Αρχαιολογικό Μουσείο του Ηρακλείου θεωρείται ένα από τα καλύτερα στο είδος του σε ολόκληρο τον κόσμο, διαθέτοντας εκθέματα από νεολιθικά ευρήματα (5000 π.Χ.) μέχρι ρωμαϊκά ερείπια (4ος αιώνας μ.Χ.). Το Ηράκλειο δεν θα αφήσει ασυγκίνητους ούτε τους λάτρεις της λογοτεχνίας, καθώς εδώ μεγαλούργησε ο Νίκος Καζαντζάκης, ένας από τους πιο διάσημους Έλληνες συγγραφείς του 20ου αιώνα. Ενταφιάστηκε σε ένα μικρό οχυρό στο ψηλότερο σημείο των Τειχών του Ηρακλείου, στον προμαχώνα Μαρτινέγκο, πάνω σε ένα λόφο πολύ κοντά στο σημερινό κέντρο της πόλης και στον τάφο του αναγράφεται η διάσημη φράση που έγραψε ο ίδιος: «Δεν ελπίζω τίποτε. Δεν φοβάμαι τίποτε. Είμαι ελεύθερος». Ένα ενδιαφέρον μέρος αποτελεί επίσης το μουσείο που είναι αφιερωμένο σε αυτόν στο χωριό Μυρτιά το οποίο βρίσκεται 15 χιλιόμετρα νότια από την πόλη του Ηρακλείου. Σημαντικά αξιοθέατα τεράστιας ιστορικής αξίας και σημασίας για την εξέλιξη της πόλης ανά τους αιώνες, θεωρούνται οι ναοί του Αγίου Μηνά και του Αγίου Τίτου, οι οποίοι βρίσκονται στο κέντρο της πόλης του Ηρακλείου και προσελκύουν εκατοντάδες τουρίστες κάθε χρόνο.

Το σύγχρονο Ηράκλειο είναι μια πόλη, που κατέχει το τρίτο σε μέγεθος λιμάνι στη χώρα και ένα από τα μεγαλύτερα στη Μεσόγειο. Ενώνεται μέσω θαλάσσης με τον Πειραιά, τη Θεσσαλονίκη, τα νησιά του Αιγαίου, την Κύπρο και την Αίγυπτο. Υπάρχουν επίσης συχνές πτήσεις που ενώνουν το Ηράκλειο με άλλες πόλεις της Ελλάδας καθ’όλη τη διάρκεια του έτους, καθώς και απευθείας πτήσεις προς τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το μεγαλύτερο μέρος του έτους. Είναι μια ζωντανή πόλη με έντονη νυχτερινή ζωή, με πλήθος πολιτιστικών δραστηριοτήτων και πολύ ξεχωριστές γαστρονομικές προτάσεις σε κάθε σημείο της.